Ο άμαχος πληθυσμός είναι τώρα ο στόχος

Οι θάνατοι άμαχων σε καιρό πολέμου έχουν ανέβει
από 5% στις αρχές του αιώνα
σε περισσότερο από 90% στους πολέμους της δεκαετίας του 90.

Νέα όπλα και τύποι συρράξεων που περιλαμβάνουν προμελετημένα χτυπήματα κατά άμαχων αυξάνονται ραγδαία και καθιστούν τα παιδιά βασικό πολεμικό στόχο.

Οι ένοπλες συρράξεις σκοτώνουν και ακρωτηριάζουν περισσότερα παιδιά από στρατιώτες", σημειώνει η έκθεση που συντάχθηκε από την Graca Machel, την εμπειρογνώμονα του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στις Επιπτώσεις των Ενόπλων Συρράξεων στα Παιδιά του Πολέμου.

"Είναι βασική ανάγκη να προστατευθούν τα παιδιά όταν επίκειται μια σύρραξη, και τέτοια προστασία απαιτεί το σεβασμό των δικαιωμάτων τους μέσω της εφαρμογής του διεθνούς δικαίου που έχει σχέση με ανθρωπιστικά θέματα", αναφέρει η έκθεση.

Οι μοντέρνες πρακτικές πολέμου είναι λιγότερο συχνά αναμέτρηση ανάμεσα σε επαγγελματικές στρατιωτικές δυνάμεις και συχνότερα σκληρές συρράξεις ανάμεσα σε στρατιωτικές δυνάμεις και απλούς πολίτες της ίδιας χώρας ή ανάμεσα σε αντίπαλες ένοπλες δυνάμεις πολιτών. Όλο και περισσότερο, οι πόλεμοι είναι χαμηλής έντασης, εσωτερικές συρράξεις και διαρκούν περισσότερο. Οι μέρες που οι πόλεμοι γίνονταν από επαγγελματίες στρατιώτες σε περιοχές μακριά από πόλεις, έχουν πια περάσει. Σήμερα, οι πόλεμοι γίνονται μέσα από παράθυρα διαμερισμάτων και στις παρόδους χωριών και προαστίων, όπου ο διαχωρισμός ανάμεσα σε μαχητές και απλούς πολίτες είναι αδύνατος.

Οι θάνατοι απλών πολιτών σε καιρό πολέμου έχει αυξηθεί από 5% στις αρχές τους αιώνα σε 15% κατά τη διάρκεια του Α Παγκοσμίου Πολέμου, σε 65% στο τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου και σε περισσότερο από 90% στη δεκαετία του 90.

Δεν γίνεται διαχωρισμός για χάρη των παιδιών. Υπολογίζεται ότι μόνο μέσα στο 1992, 500.000 παιδιά κάτω των 5 ετών πέθαναν εξαιτίας ενόπλων συρράξεων.

Στην Τσετσενία, από το Φεβρουάριο μέχρι το Μάιο του 1995, τα παιδιά ήταν το 40% των θυμάτων πολέμου. Οι εργαζόμενοι στον Ερυθρό Σταυρό βρήκαν σώματα παιδιών που είχαν εκτελεστεί συστηματικά με μια σφαίρα στον κρόταφο. Στο Σεράγεβο, στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, σχεδόν ένα στα τέσσερα παιδιά είχε τραυματιστεί.

"Χρησιμοποιούνται όλες οι πρακτικές, από το συστηματικό βιασμό μέχρι τακτικές καταστροφής του περιβάλλοντος με την καταστροφή σοδιών και το μόλυνση πηγαδιών μέχρι τις εθνικές εκκαθαρίσεις και τη γενοκτονία", αναφέρει η έκθεση.

Στον πόλεμο, τα παιδιά συνήθως έχουν στενά περιθώρια επιλογής και μοιράζονται τον ίδιο τρόμο με τους γονείς τους. Καθώς οι πόλεμοι παίρνουν το χαρακτήρα εθνικό, φυλετικό ή εμφύλιο, οι απλοί πολίτες και τα παιδιά τους βρίσκονται στο επίκεντρο της αδελφοκτόνου βίας. Όπως εκφράστηκε κυνικά ένας πολιτικός αρχηγός το 1994 σε μια ραδιοφωνική εκπομπή πριν ξεσπάσει η βία στη Ρουάντα "για να εξολοθρεύσεις τους μεγάλους αρουραίους, πρέπει να σκοτώσεις τα μικρά τους".

"Ένας μεγάλος αριθμός παιδιών σκοτώνονται και τραυματίζονται ενώ αμέτρητα παιδιά δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τις υλικές και συναισθηματικές ανάγκες τους και μεγαλώνουν χωρίς τις δομές που δίνουν νόημα στην κοινωνική και πολιτιστική ζωή", αναφέρει η έκθεση. "Όλο το κοινωνικό πλέγμα, τα σπίτια, τα σχολεία, το σύστημα υγείας και οι θρησκευτικοί χώροι κατακερματίζονται".

Ακόμη και οι ανθρωπιστικές δραστηριότητες που κάποτε ήταν ασφαλείς , τώρα απειλούνται ως σημαντικοί στρατιωτικοί στόχοι. Αποστολές με άμεση βοήθεια, κλινικές και κέντρα σίτισης έχουν γίνει στόχοι. Και όταν η τροφή τελειώνει και τον νερό μολύνεται, είναι τα παιδιά που υποφέρουν περισσότερο. Στη Σομαλία, τα μισά ή περισσότερα παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών, που ήταν ζωντανά στις αρχές του 1992, είχαν πεθάνει στο τέλος της ίδιας χρονιάς. Στη Μοζαμβίκη, οι καταστροφές σχολείων κατά τη διάρκεια του πολέμου, άφησαν τα δύο τρίτα των 2 εκατομμυρίων παιδιών προσχολικής ηλικίας, χωρίς πρόσβαση στην εκπαίδευση.

Η σεξουαλική κακοποίηση εμφανίζεται συχνότερα ως συστηματική τακτική πολέμου που εφαρμόζεται για να τρομοκρατείται ο άμαχος πληθυσμός. Σε κάποιες επιδρομές, κατά τη διάρκεια των βιαιοτήτων στη Ρουάντα το 1994, σχεδόν όλες οι έφηβες που είχαν επιζήσει από τα στρατιωτικά χτυπήματα, είχαν μετά βιαστεί. Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ο βιασμός των εφήβων συστηματοποιήθηκε σε τακτική πολέμου. Εκτιμάται ότι περισσότερες από 20.000 έφηβες βιάστηκαν από το 1992 που ξεκίνησε ο πόλεμος στα Βαλκάνια.

Επίσης, η τεχνολογία πολέμου έχει εξελιχθεί σε πιο θανατηφόρα. Νέα, φθηνά και ελαφριά όπλα καθιστούν δυνατή τη στρατολόγηση των παιδιών ως ένοπλοι στρατιώτες. Στην Ουγκάντα, ένα όπλο ΑΚ-47, που μπορεί εύκολα ένα παιδί δέκα ετών να το λύσει και να το δέσει, μπορεί να αγοραστεί στην ίδια τιμή με ένα κοτόπουλο και στη Μοζαμβίκη για μια σακούλα καλαμπόκι. Χάρη σε τέτοιες καινοτομίες, στα τέλη της δεκαετίας του 80, οι ενήλικες τοποθέτησαν όπλα σε 200.000 παιδικά χέρια, μικρότερα των 16 ετών, σε 15 χώρες. Ως στρατιώτες, τα παιδιά θεωρούνται πιο αναλώσιμα: στο πόλεμο Ιράν-Ιράκ, τα παιδιά στρατιώτες στέλνονταν μπροστά, κατά κύματα, σε ναρκοπέδια.

Ποιοι είναι οι λόγοι που οι μοντέρνες πρακτικές πολέμου δίνουν έμφαση στα χτυπήματα εναντίον παιδιών και γενικά άμαχου πληθυσμού; "Η αίσθηση παράλυσης και χάους που χαρακτηρίζει τις σύγχρονες ένοπλες συρράξεις, μπορεί να αποδοθεί σε πολλούς διαφορετικούς παράγοντες", λέει η έκθεση.

"Μερικοί παρατηρητές τονίζουν τις καταστροφικές αναμετρήσεις και μάχες για έλεγχο των διαφόρων πηγών μπροστά στο γεγονός της διάχυτης φτώχειας και της οικονομικής αταξίας. ’λλοι βλέπουν τη σκληρότητα των μοντέρνων πρακτικών πολέμου ως φυσική απόρροια των κοινωνικών επαναστάσεων που έχουν ξεριζώσει παραδοσιακά στοιχεία κοινωνιών. Σύγχρονοι αναλυτές φέρουν ως απόδειξη αυτού, πολλές αφρικανικές κοινωνίες που είχαν πάντα πολύ έντονες στρατιωτικές παραδόσεις. Παρότι πολύ άγριοι στο πεδίο της μάχης, οι κανόνες και τα έθιμα αυτών των κοινωνιών, μόλις λίγες γενιές νωρίτερα, καθιστούσαν ταμπού το χτύπημα εναντίον γυναικών και παιδιών", συνεχίζει η έκθεση.

Παρότι οι πόλεμοι γίνονται όλο και πιο θανατηφόροι για τους απλούς πολίτες, είναι δυνατόν να μετριαστούν οι επιπτώσεις τους στα παιδιά. Στο Ελ Σαλβαδόρ, για παράδειγμα, αρχίζοντας από το 1985, η κυβέρνηση και οι επαναστατικές δυνάμεις συμφώνησαν σε τριήμερη κατάπαυση του πυρός για να εμβολιστούν 250.000 μικρά παιδιά ενάντια στην πολιομυελίτιδα, ιλαρά, διφθερίτιδα, τέτανο και κοκίτη. Αυτή η εκεχειρία για εμβολιασμό επαναλήφθηκε τα επόμενα έξι χρόνια μέχρι και το τέλος του εμφυλίου πολέμου. Όμοια, το 1996 οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Ατλάντα ήταν η αιτία για την εκεχειρία ανάμεσα στις αντιμαχόμενες πλευρές στο Αφγανιστάν (3 εκατομμύρια παιδιά εμβολιάστηκαν) και στις Κουρδικές περιοχές στο βόρειο Ιράκ (66.000 παιδιά εμβολιάστηκαν) και αξίζει σε όλους τους συντελεστές ένα "χρυσό" μετάλλιο.

http://www.unicef.gr/reports/warchild.php#5